Νέα χαλάρωση των capital controls

Σε νέα χαλάρωση των capital controls προχώρησε το υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με απόφαση που δημοσιοποιήθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την Παρασκευή.

Ανάμεσα σε άλλα, δίδεται στους καταθέτες η δυνατότητα μεταφοράς έως και 500 ευρώ στο εξωτερικό ανά μήνα ενώ σε ειδικές περιπτώσεις όπου παρατηρούνται προβλήματα υγείας, το ποσό μπορεί να φτάσει ακόμη και στα 2000 ευρώ το μήνα.

Επίσης, χαλαρώνουν οι περιορισμοί για τη διευκόλυνση καινούργιων φοιτητών και οπλιτών που σπουδάζουν ή υπηρετούν μακριά από την οικογένειά τους.

Οι αλλαγές στα capital controls έχουν ως εξής:

• Επιτρέπεται ειδικώς η αποδοχή και εκτέλεση εντολών μεταφοράς κεφαλαίων προς το εξωτερικό από πιστωτικά ιδρύματα έως του ποσού των 500 ευρώ ανά καταθέτη (Customer ID) και ανά ημερολογιακό μήνα. Παράλληλα, επιτρέπεται η αποδοχή και εκτέλεση εντολών μεταφοράς κεφαλαίων προς το εξωτερικό από τα εποπτευόμενα από την Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύματα πληρωμών, συμπεριλαμβανομένων των αντιπροσώπων αυτών, καθώς και από ιδρύματα πληρωμών άλλων κρατών μελών της ΕΕ που παρέχουν νομίμως μέσω αντιπροσώπων τους στην Ελλάδα ή μέσω της εταιρείας Ελληνικά Ταχυδρομεία Α.Ε., υπηρεσίες εμβασμάτων (money remittance) έως του ποσού των πεντακοσίων (500) ευρώ ανά φυσικό πρόσωπο/πληρωτή ανά ημερολογιακό μήνα.
• Επιτρέπεται το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού για τη δυνατότητα έκδοσης και εξαργύρωσης εργοσήμου.
• Επιτρέπεται το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού ατομικών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών με έναρξη δραστηριότητας /επαγγέλματος μετά την 1η Μαΐου 2015.
• Επιτρέπεται το άνοιγμα λογαριασμού όψεως ή καταθέσεως ή η προσθήκη συνδικαιούχου σε υφιστάμενο λογαριασμό, σε πρόσωπα που αποκτούν για πρώτη φορά την ιδιότητα του φοιτητή κατά το ακαδημαϊκό έτος 2015−2016, εφόσον ο τόπος σπουδών είναι διαφορετικός από τον μέχρι τώρα τόπο μόνιμης κατοικίας τους, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υφίσταται άλλος διαθέσιμος λογαριασμός στο όνομά τους με την ιδιότητα του δικαιούχου ή συνδικαιούχου. Για την πιστοποίηση της φοιτητικής ιδιότητας, απαιτείται βεβαίωση εγγραφής από Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πανεπιστημιακής ή Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, Κολλέγιο, Κέντρο Ελευθέρων Σπουδών, Κέντρο Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης ή σχολή επαγγελματικής κατάρτισης ή μαθητείας. Ομοίως, επιτρέπεται το άνοιγμα λογαριασμού όψεως ή καταθέσεως σε φοιτητές που κατά το ακαδημαϊκό έτος 2015−2016 θα συμμετέχουν σε προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών ERASMUS και η ύπαρξη λογαριασμού αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή της προβλεπόμενης αποζημίωσης, εφόσον δεν υπάρχει άλλος διαθέσιμος λογαριασμός. Για την πιστοποίηση της συμμετοχής τους στα εν λόγω προγράμματα απαιτείται η σχετική βεβαίωση της σχολής φοίτησης.
• Επιτρέπεται το άνοιγμα λογαριασμού όψεως ή καταθέσεως με δικαιούχο οπλίτη που καλείται να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας Πράξης, εφόσον δεν υφίσταται άλλος διαθέσιμος λογαριασμός στο όνομά του. Για το άνοιγμα του λογαριασμού, εκτός των άλλων δικαιολογητικών που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία, προσκομίζεται το σχετικό έγγραφο της Στρατολογίας από το οποίο προκύπτει ότι ο δικαιούχος καλείται να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία.
• Επιτρέπεται το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού όψεως, για το σκοπό της διενέργειας εράνων, στο όνομα και υπέρ συγκεκριμένων φυσικών προσώπων που πάσχουν από ανίατες ασθένειες. Για το άνοιγμα λογαριασμού, προσκομίζεται η απόφαση του Υπουργού Υγείας με την οποία εγκρίνεται η διενέργεια του συγκεκριμένου εράνου και προσδιορίζονται οι δικαιούχοι. Επίσης, επιτρέπεται το άνοιγμα λογαριασμού για τη διενέργεια εράνων γενικού φιλανθρωπικού σκοπού ή εκτέλεσης έργου κοινής ωφελείας. Για το άνοιγμα λογαριασμού, προσκομίζεται η απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με την οποία δόθηκε η έγκριση διενέργειας του εράνου και στην οποία προσδιορίζονται οι δικαιούχοι του λογαριασμού και κάθε σχετικό θέμα με την διαχείρισή του, εντός του πλαισίου λειτουργίας των ιδρυμάτων και των υφιστάμενων περιορισμών που προβλέπονται με τις διατάξεις της παρούσας Πράξης.
• Επιτρέπεται το άνοιγμα αποκλειστικά και μόνον ενός λογαριασμού, χωρίς δικαίωμα ανάληψης μετρητών, για την εξυπηρέτηση δανείου που έχει ληφθεί πριν ή μετά τη λήξη της τραπεζικής αργίας από το πιστωτικό ίδρυμα στο οποίο ανοίγεται ο λογαριασμός, ακόμη και σε περίπτωση ύπαρξης τραπεζικού λογαριασμού σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα.
• Επιτρέπεται το «σπάσιμο» προθεσμιακής κατάθεσης πληρωμής σε περίπτωση πληρωμής προμηθευτών που τηρούν λογαριασμό στο ίδιο ή άλλο πιστωτικό ίδρυμα που λειτουργεί στην Ελλάδα, έναντι τιμολογίων ή ισοδύναμων παραστατικών. Προϋπόθεση εφαρμογής αποκλειστικά της περίπτωσης αυτής αποτελεί η μη ύπαρξη επαρκών διαθεσίμων σε λογαριασμό όψεως ή ταμιευτηρίου σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα, όπως προκύπτει από σχετική υπεύθυνη δήλωση που υποβάλλει ο δικαιούχος της προθεσμιακής κατάθεσης στο πιστωτικό ίδρυμα
• Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η πρόωρη μερική λήξη προθεσμιακής κατάθεσης για κάλυψη εξόδων διαβίωσης έως κατ’ ανώτατο όριο ποσού χιλίων οκτακοσίων (1.800) ευρώ ανά ημερολογιακό μήνα και η μεταφορά του εν λόγω ποσού σε υφιστάμενο λογαριασμό ταμιευτηρίου ή όψεως του δικαιούχου, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υφίστανται επαρκή διαθέσιμα σε λογαριασμό ταμιευτηρίου ή όψεως του δικαιούχου σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα, όπως προκύπτει από σχετική υπεύθυνη δήλωση που υποβάλλει ο δικαιούχος της προθεσμιακής κατάθεσης στο πιστωτικό ίδρυμα.
• Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η πρόωρη μερική λήξη προθεσμιακής κατάθεσης για αγορά ακινήτου έως κατ’ ανώτατο όριο του ποσού που αναγράφεται στο συμβόλαιο αγοραπωλησίας και στα σχετικά παραστατικά, πλέον των συμβολαιογραφικών και άλλων εξόδων, και η μεταφορά του εν λόγω ποσού σε υφιστάμενο λογαριασμό ταμιευτηρίου ή όψεως του πωλητή του ακινήτου και, κατά περίπτωση, του συμβολαιογράφου, του δικηγόρου και του Δημοσίου.
• Επιτρέπεται η πραγματοποίηση ανάληψης μετρητών έως του ποσοστού 10% συνολικά, από χρηματικά ποσά τα οποία, μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας, μεταφέρονται από την αλλοδαπή με μεταφορά πίστωσης σε υφιστάμενους λογαριασμούς, που τηρούνται σε πιστωτικό ίδρυμα στην Ελλάδα, με διαδικασία οριζόμενη από την Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών.
• Εξαιρείται των απαγορεύσεων η καταβολή πληρωμών από τα εποπτευόμενα από την Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύματα πληρωμών, συμπεριλαμβανομένων των αντιπροσώπων αυτών, καθώς και από ιδρύματα άλλων κρατών μελών της ΕΕ που παρέχουν νομίμως μέσω αντιπροσώπων τους στην Ελλάδα ή μέσω της εταιρείας Ελληνικά Ταχυδρομεία Α.Ε., μετρητών στους δικαιούχους από έμβασμα εξωτερικού, εάν έχει προηγηθεί i) εισαγωγή από το ίδρυμα πληρωμών τουλάχιστον ισόποσου ποσού σε φυσική μορφή από το εξωτερικό, από την έναρξη ισχύος της παρούσας Πράξης, με σχετική δήλωση της εν λόγω εισαγωγής στην Τράπεζα της Ελλάδος, ή ii) είσπραξη σε μετρητά τουλάχιστον ισόποσου ποσού από πελάτες τους− πληρωτές εμβασμάτων προς το εξωτερικό, έως κατ’ ανώτατο του ποσού των χιλίων οκτακοσίων (1.800) ευρώ ανά πελάτη τους− δικαιούχο εμβάσματος, ανά ημερολογιακό μήνα.
• Εξαιρούνται των απαγορεύσεων συναλλαγές νομικών προσώπων ή επιτηδευματιών προς το εξωτερικό στο πλαίσιο των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, που δεν υπερβαίνουν τις πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ η καθεμία, κατόπιν προσκόμισης των σχετικών τιμολογίων και λοιπών παραστατικών και δικαιολογητικών, τα οποία θα συνοδεύονται υποχρεωτικά από υπεύθυνη δήλωση με την οποία τα ανωτέρω πρόσωπα δηλώνουν ότι τα ως άνω προσκομισθέντα έγγραφα είναι γνήσια και δεν έχουν προσκομισθεί σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα.
• Εξαιρούνται των απαγορεύσεων συναλλαγές φυσικών προσώπων που επιβάλλονται από σοβαρούς λόγους υγείας ή εξαιρετικούς κοινωνικούς λόγους και αφορούν εκτέλεση πληρωμών προς το εξωτερικό ή ανάληψη μετρητών. Το μηνιαίο όριο καθορίζεται σε δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ ανά φυσικό πρόσωπο (με μία ή περισσότερες συναλλαγές) στο σύνολο των πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα. Οι ως άνω συναλλαγές θα διεκπεραιώνονται απευθείας από το δίκτυο των καταστημάτων των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Η ανακοίνωση του υπουργείου

Το Υπουργείο Οικονομικών για την πληρέστερη ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί στις αναλήψεις μετρητών και τις μεταφορές κεφαλαίων (capital controls), παρουσιάζει συνοπτικά τα κυριότερα σημεία αυτών, όπως ισχύουν σήμερα. Επισημαίνεται ότι κατά το διάστημα ισχύος των ως άνω περιορισμών, το Υπουργείο Οικονομικών με συνεχείς πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις απελευθερώνει σταδιακά σημαντικό αριθμό συναλλαγών, με αποτέλεσμα η λειτουργία της αγοράς και η καθημερινότητα των πολιτών να έχουν επανέλθει, σε μεγάλο βαθμό, στην ομαλότητα.

• Κάθε καταθέτης έχει τη δυνατότητα ανάληψης μετρητών από τα ATM και τα καταστήματα των Πιστωτικών Ιδρυμάτων (Π.Ι.) έως του ποσού των 420 ευρώ εβδομαδιαίως, με μία ή περισσότερες αναλήψεις, από κάθε Π.Ι. στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιπλέον, επιτρέπεται και η ανάληψη μετρητών έως και 10% επί χρηματικών ποσών που μεταφέρθηκαν από το εξωτερικό με πίστωση λογαριασμού Π.Ι. που λειτουργεί στην Ελλάδα.
• Επιτρέπεται η μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό έως του ποσού των 500 ευρώ μηνιαίως ανά πελάτη και ανά Ίδρυμα Πληρωμών ή Π.Ι. 
• Η χρήση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών, καθώς και οι ηλεκτρονικές συναλλαγές (e-banking) επιτρέπονται στο εσωτερικό χωρίς περιορισμούς.
• Για αγορές αγαθών και υπηρεσιών στο εξωτερικό επιτρέπεται η χρήση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών. Οι αγορές από το εξωτερικό μέσω διαδικτύου κατά κανόνα επιτρέπονται, πλην ορισμένων εξαιρέσεων (π.χ. αγορά ειδών ρουχισμού, διαδικτυακό στοίχημα κ.α.).
• Σε πολίτες που ταξιδεύουν στο εξωτερικό επιτρέπεται η μεταφορά μετρητών έως και 2.000 ευρώ (ή το ισόποσο σε συνάλλαγμα) ανά ταξιδιώτη και ταξίδι. Οι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού δεν υπόκεινται στον ανωτέρω περιορισμό.
• Οι διασυνοριακές εντολές πληρωμών επιτρέπονται, εφόσον γίνονται με πίστωση λογαριασμού που τηρείται σε Π.Ι. που λειτουργεί στην Ελλάδα.
• Ποσά που έρχονται από το εξωτερικό με μεταφορά πίστωσης σε λογαριασμούς Π.Ι. που λειτουργούν στην Ελλάδα μπορούν να μεταφέρονται εκ νέου στο εξωτερικό, εν όλω ή εν μέρει. 
• Συντάξεις και προνοιακά επιδόματα από ελληνικούς ασφαλιστικούς φορείς καταβάλλονται κανονικά και στο εξωτερικό. 
• Επιτρέπεται η πληρωμή νοσηλίων και ιατρικών εξόδων στο εξωτερικό μέσω Π.Ι. Επίσης, επιτρέπεται η ανάληψη και μεταφορά στο εξωτερικό μετρητών έως του ποσού των 2.000 ευρώ (ή του ισόποσου σε συνάλλαγμα) για ένα συνοδό προσώπου που μεταβαίνει στο εξωτερικό για νοσηλεία.
• Σε περιπτώσεις που συντρέχουν σοβαροί λόγοι υγείας ή εξαιρετικοί κοινωνικοί λόγοι, επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η πραγματοποίηση πληρωμών προς το εξωτερικό ή η ανάληψη μετρητών έως του ποσού των 2.000 ευρώ το μήνα, με μία ή περισσότερες αναλήψεις.
• Επιτρέπεται η πληρωμή διδάκτρων μέσω Π.Ι., καθώς και η μεταφορά ποσού έως και 5.000 ευρώ (ή του ισόποσου σε συνάλλαγμα) ανά τρίμηνο για έξοδα διαμονής και διαβίωσης φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό ή συμμετέχουν σε προγράμματα ανταλλαγής (Erasmus). Το ανωτέρω όριο διαμορφώνεται στις 8.000 ευρώ στην περίπτωση που τα ποσά αυτά πιστώνονται απευθείας σε λογαριασμούς φοιτητικής εστίας ή εκμισθωτή.
• Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, το άνοιγμα λογαριασμών για την εξυπηρέτηση φοιτητών (νέων ή συμμετεχόντων στο πρόγραμμα ανταλλαγής Erasmus) και οπλιτών, την πληρωμή μισθοδοσίας προσωπικού και εργοσήμου, την πληρωμή δανείων και υποχρεώσεων του καταθέτη προς το Π.Ι., την καταβολή νέων συντάξεων και επιδομάτων, την εξυπηρέτηση ρυθμίσεων οφειλών σε Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και το Ελληνικό Δημόσιο, την πληρωμή εράνων και υπέρ φυσικών προσώπων που πάσχουν από ανίατες ασθένειες, την εξυπηρέτηση νεοιδρυθεισών επιχειρήσεων κ.α. 
• Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, η πρόωρη εξόφληση δανείων (μερική ή ολική) με μετρητά, με έμβασμα από το εξωτερικό, καθώς και με τη χορήγηση νέου δανείου με σκοπό την αναδιάρθρωση.
• Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, η πρόωρη λήξη προθεσμιακών καταθέσεων, για την πληρωμή νοσηλίων και διδάκτρων, μισθοδοσίας, ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Π.Ι., οφειλών προς το Ελληνικό Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς φορείς, καθώς και προμηθευτών. Επίσης, επιτρέπεται η πρόωρη μερική λήξη προθεσμιακής κατάθεσης για λόγους διαβίωσης έως του ποσού των 1.800 ευρώ μηνιαίως, καθώς και για αγορά ακινήτου.
• Εξαιρούνται των περιορισμών χρηματικά ποσά από διεθνείς οργανισμούς και φιλανθρωπικά ιδρύματα του εξωτερικού που προορίζονται για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Ομοίως, εξαιρούνται και οι Μητροπόλεις και η Αρχιεπισκοπή για την ανάληψη έως του ποσού των 10.000 και 20.000 ευρώ μηνιαίως αντίστοιχα. 
• Συναλλαγές που εμπίπτουν στους περιορισμούς των capital controls, μπορούν, κατ’ εξαίρεση, να διενεργηθούν μετά από έγκριση της Επιτροπής Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών ή των Ειδικών Υποεπιτροπών που λειτουργούν στα Π.Ι., εφόσον επιβάλλονται από σημαντικούς λόγους και τεκμηριώνονται εγγράφως. Τα σχετικά αιτήματα υποβάλλονται στα κατά τόπους υποκαταστήματα των Π.Ι.

Υπενθυμίζουμε ότι για τις δραστηριότητες που δεν ρυθμίζονται ειδικώς, ισχύει η κείμενη νομοθεσία.

Για τη διευκόλυνση των δραστηριοτήτων και συναλλαγών των επιχειρήσεων και επαγγελματιών, η Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών έχει συστήσει σε κάθε Π.Ι. Ειδικές Υποεπιτροπές έγκρισης συναλλαγών για την εξέταση αιτημάτων έως 150.000 ευρώ ημερησίως ανά πελάτη με εβδομαδιαίο εγκριτικό όριο τα 70 εκατ. ευρώ για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και 308 εκατ. ευρώ για το σύνολο των Π.Ι.

Θεσπίζονται επίσης διαδικασίες άμεσης διεκπεραίωσης για συναλλαγές προς το εξωτερικό που δεν υπερβαίνουν τις 5.000 ευρώ απευθείας από το δίκτυο υποκαταστημάτων των Π.Ι. και διαδικασίες ταχείας έγκρισης για συναλλαγές από 5.001 έως και 10.000 ευρώ, ώστε να διευκολύνονται, μεταξύ άλλων, και οι νέοι επιχειρηματίες χωρίς προηγούμενη συναλλακτική δραστηριότητα.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι κατά το μήνα Αύγουστο έχουν εγκριθεί μέσω της Επιτροπής Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών και των Υποεπιτροπών των Π.Ι. συναλλαγές, η συνολική αξία των οποίων άγγιξε το 73% της αξίας των αντίστοιχων συναλλαγών του περσινού Αυγούστου, ενώ για το μήνα Σεπτέμβριο εκτιμάται ότι το αντίστοιχο ποσοστό θα διαμορφωθεί στο 85%.